Archieven: Tentoonstellingen

De tentoonstelling ‘Cobra en Noord-Afrika’ toont werk uit de museumcollectie van de kunstenaars uit de Cobra-beweging die via reizen of op andere manieren in contact komen met de kunst en, cultuur en bevolking van Noord-Afrikaanse landen als Marokko, Algerije en Tunesië.

Na de Tweede Wereldoorlog komen de Nederlandse, Deense en Belgische kunstenaars van de Cobra-beweging via musea in contact met buiten-Europese kunst. Zo worden er etnografische verzamelingen tentoongesteld in het Rijksmuseum, en vinden de schilderijen van Pablo Picasso, gebaseerd op zijn collectie Afrikaanse maskers, hun weg naar musea voor moderne kunst. Sommige Cobra-kunstenaars laten zich sterk beïnvloeden door de beelden en schilderijen die zij zien. Bij een aantal van hen ontstaat de drang om meer van de wereld te zien. Soms vanuit een oprechte diepere interesse voor andere werelddelen, en soms met totaal verkeerde verwachtingen, maken kunstenaars als Asger Jorn, Corneille en Anton Rooskens reizen naar delen van Noord-Afrika. Onder andere Asger Jorn besluit zelfs om er voor een langere periode te gaan wonen.

De indrukken die de kunstenaars via hun reizen opdoen, verwerken zij in hun schilderijen, sculpturen en geschreven werken. Waar de een de indrukken van het landschap probeert te vangen op het doek, helpt het zijn in een omgeving en cultuur anders dan de West-Europese de ander om zijn ideeën en filosofie over kunst verder te vormen. De werken in de tentoonstelling zijn afkomstig uit de collectie van het Cobra Museum.

Met grote trots toont het Cobra Museum voor Moderne Kunst de eerste overzichtstentoonstelling in Nederland met werken van Cubaanse fotograaf Alberto Diaz Gutiérrez, beter bekend als Korda. Zijn iconische portret van Ernesto ‘Che’ Guevara is wereldberoemd. De tentoonstelling laat zien dat Korda veel meer was dan de fotograaf van die ene foto en de revolutie. Korda: Cuba, Che, Glamour toont een selectie van zijn allerbeste werken; van glamour en vrouwelijk schoon tot reclamefotografie, naar krachtige portretten van de leiders en militairen van de Cubaanse revolutie tot Cubaanse bevolking en onderzeese natuurbeelden. De tentoonstelling is mogelijk gemaakt door Terra Esplêndida en The Estate of Alberto Korda, gerund door zijn dochter Diana Diaz en Cubaanse kunstcriticus en conservator Cristina Vives.

Alberto Diaz Gutiérrez: Korda
Alberto Diaz Gutiérrez, beter bekend als Korda (Havana, 1928 – Parijs, 2001), is de maker van het iconische portret van Che Guevara, Heroic Guerrilla gedateerd 5 maart 1960. Het portret wordt beschouwd als de meest gereproduceerde foto in de geschiedenis van de fotografie en als een van de beelden die het meest representatief is voor de 20e eeuw. Korda fotografeerde de Cubaanse Revolutie (1959) en maakte een grafisch dagboek met de epische iconografie die de eerste jaren van die periode kenmerkte. Zijn werk vormt een belangrijke historische documentatie en leert ons veel over de revolutionaire geest en het karakter van de betrokkenen.

Authentieke studiofotografie
Minder bekend is het feit dat Korda aanvankelijk mode- en reclamefotograaf was, en oprichter van een van de eerste op de media gerichte studio’s in Cuba. Korda had een zeer eigen benadering van fotografie, waarbij hij uitsluitend met natuurlijk licht werkte en een nauwkeurige kadrering en compositie hanteerde. Zijn foto’s waren bedoeld als authentieke verhalen over de vrouwelijke schoonheid. Korda hanteerde dezelfde benadering bij het fotograferen van de revolutie. Hij wist hoe hij gebruik moest maken van de sexappeal en schoonheid van de revolutionairen in het Caribisch gebied.

Curator Cristina Vives: ‘Korda: Cuba, Che, Glamour laat een uiterst veelzijdig kunstenaar zien, meer dan alleen de vastlegger van een bepaald moment in de politieke geschiedenis, hoe interessant of nieuwswaardig die periode ook was. Zijn werken variëren van commerciële reclame tot politiek, van het afbeelden van beroemdheden tot het portretteren van de guerrilla, van het nachtleven van de stad tot militaire marsen of volksbijeenkomsten, van de sensualiteit van het vrouwelijk naakt tot de wetenschappelijke bestudering van de zeeën rond Cuba. Hij deed dit alles zonder enige afbreuk te doen aan genres of onderwerpen, door zich op natuurlijke en authentieke wijze te bewegen tussen glamour, schoonheid en revolutie.’ De tentoonstelling, die 146 foto’s omvat, heeft tot doel een complexe en creatieve kunstenaar te presenteren, het publiek te laten kennismaken met de verscheidenheid van zijn oeuvre en de fotograaf te bevrijden van het “zware gewicht van één foto”.

Van meerdere kanten ontvingen wij reacties op de titel van de expositie ‘Korda: Cuba, Che, Glamour’. De indruk wordt gewekt dat er sprake zou zijn van een eerbetoon aan Che Guevara. ‘Stefan van Raay, directeur van het Cobra Museum voor Moderne Kunst spreekt dit tegen in onderstaande reactie:

De tentoonstelling draait geheel om de kunstenaar Korda. Hij heeft veel foto’s gemaakt, maar was ook de fotograaf van de meest gereproduceerde foto van de 20ste eeuw, ‘Heroïsche Guerrillastrijder’, het portret van Che Guevara, hetgeen hem in feite altijd heeft achtervolgd. Deze tentoonstelling heeft tot doel het publiek te laten kennismaken met de verscheidenheid van zijn hele nalatenschap en hem te bevrijden van het ‘zware gewicht van deze ene foto’. Een foto die wereldwijd is gereproduceerd en vercommercialiseerd, maar ook door veel anderen voor verschillende ideologische doeleinden is gebruikt. 

Deze historische overzichtstentoonstelling van het werk van Alberto Diaz Gutierrez, alias Korda, geeft het Nederlandse publiek de kans om alle aspecten van zijn werk te leren kennen: Zijn studiofotografie voor mode en reclame, vaak met prachtige modellen, zijn focus op individuele toeschouwers tijdens de politieke bijeenkomsten in de eerste negen jaar van de Cubaanse Revolutie en de portretten van de Cubaanse bevolking in de stad en op het platteland. Na 1968, toen zijn archief werd ingenomen door de staat, trok hij zich terug en richtte zich alleen nog op onderwaterfotografie.  

De tentoonstelling is op donderdag 17 maart geopend door de Cubaanse ambassadeur. Burgemeester Poppens was hierbij aanwezig. Het is gebruikelijk dat een burgemeester een ambassadeur officieel ontvangt. Het Cobra Museum is verantwoordelijk voor de inhoud van de tentoonstelling.

Deze winter toont het Cobra Museum voor Moderne Kunst een presentatie van het werk van Guido van der Werve, winnaar van de Cobra Kunstprijs 2021. De jury van de Cobra Kunstprijs Amstelveen 2021, bestaande uit Sjarel Ex, Roos Gortzak en Melchior Jaspers, koos unaniem voor de beeldend kunstenaar. Van der Werve ontvangt een geldprijs van € 15.000 en is uitgenodigd om een selectie van bestaand werk te presenteren in het Cobra Museum. Deze presentatie is van 4 december 2021 t/m 6 maart 2022 te bezichtigen in het Cobra Museum.   

In de werken van Guido van der Werve staan experiment, interdisciplinariteit en radicaliteit centraal. Dit zijn kernwaarden die hij deelt met de kunstenaars van de Cobra-beweging. Van der Werve zocht in zijn werk altijd al bewust naar uitputting, volharding en uithoudingsvermogen. In 2016 raakte hij ernstig gewond bij een verkeersongeluk. Hij moest zichzelf op zijn 39ste opnieuw leren kennen: een uitputtend proces waarbij hij zelf al zijn kracht, volharding en uithoudingsvermogen nodig had om weer op de been te komen. Daarover maakt Van der Werve momenteel nieuw werk. De jury meent dat Guido van der Werve de Cobra Kunstprijs 2021 voor een mid-career kunstenaar meer dan verdient. 

Jury Cobra Kunstprijs 2021: “Zijn werken zijn uitermate fascinerend, vervreemdend en roepen vaak een unheimisch gevoel op. Veel van zijn films zijn zowel spectaculair, groots en meeslepend als heel gevoelig en teder. Van der Werve combineert en verbindt op een totaal eigenzinnige manier muziek, het menselijk lichaam, geschiedenis, performance, esthetiek, absurditeit en cinematografie. Dat Van der Werve al deze facetten bij elkaar weet te brengen maakt hem een groot en belangrijk kunstenaar.” 

Over de kunstenaar
Guido van der Werve (1977) studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie en de Rijksakademie. Opgeleid als klassiek pianist componeert Van der Werve sinds 2007 muziek, die hij eveneens gebruikt voor zijn videowerken. Hij is begonnen als performancekunstenaar, maar stapte al gauw over naar het documenteren van zijn performances. Van der Werve raakte geïnteresseerd in film en cinematografie, omdat hij een vergelijkbare emotionele directheid ervoer als in muziek. Hij ontving diverse prijzen en zijn werk wordt nationaal en internationaal tentoongesteld. Begin 2022 opent in Eye Filmmuseum Amsterdam een grote tentoonstelling over Van der Werve.

Over de jury
Sjarel Ex (1957) is kunsthistoricus en directeur van Museum Boijmans Van Beuningen. Roos Gortzak (1973) is kunsthistoricus, curator, criticus en directeur van de Vleeshal in Middelburg. Melchior Jaspers (1987) is tentoonstellingsmaker en kunstadviseur van de Rijksbouwmeester. De jurering van de Cobra Kunstprijs gebeurde op basis van voordracht door de juryleden.

Over de prijs
De Cobra Kunstprijs Amstelveen, die sinds 2005 bestaat, wordt periodiek uitgereikt aan een mid-career beeldend kunstenaar die werk maakt dat getuigt van engagement in de geest van de Cobra-beweging. Experiment, interdisciplinariteit en radicaliteit vormen het hart van deze beweging.
De prijs bestaat uit een geldprijs van €15.000 en een tentoonstelling in het Cobra Museum voor Moderne Kunst. Met de Cobra Kunstprijs Amstelveen creëert het Cobra Museum samen met de gemeente Amstelveen aandacht voor de waarden van de Cobra-beweging en haar rol in de hedendaagse kunst. Eerdere winnaars waren Joost Conijn (2005), Johannes Schwartz (2007), Gijs Frieling (2009), Nathaniel Mellors (2011), Metahaven (2013), Jennifer Tee (2015) en Christian Friedrich (2017). De Cobra Kunstprijs Amstelveen wordt ruimhartig ondersteund door de gemeente Amstelveen. 

Constant. Ruimte + Kleur. Van Cobra naar New Babylon

Het Cobra Museum voor Moderne Kunst presenteert SNAKE van Michael Tedja (1971 Rotterdam). Michael Tedja toont een selectie uit zijn oeuvre dat in een periode van 10 jaar is ontstaan en meer dan 1500 tekeningen en schilderijen op papier en linnen bevat. Tedja’s energie is grenzeloos en zijn visie geslepen. Hij werkt geconcentreerd met materialen, kleuren en woorden. De circa 350 voor SNAKE geselecteerde werken zijn soms intiem klein, soms van monumentale afmetingen en in de schilderijen zijn vrijwel altijd de meest uiteenlopende objecten verwerkt, waaronder zelfs een keer een fiets.