Tentoonstellingen Archive - Pagina 8 van 9 - Museum Cobra

Cobra Kunstprijs 2016: Jennifer Tee

zaterdag 21 nov 2015 t/m zondag 21 feb 2016

Deel:

“Jennifer Tee toont zich al jaren een uniek multi-talent, dat zich met schijnbaar even groot gemak stort op het maken van een diepzinnige choreografie als een omvangrijke hangsculptuur. Opvallend daarbij is dat hoe coherent en gelaagd haar werk ook is, het toch toegankelijk blijft voor een breed publiek.” Saskia van Kampen, conservator bij Museum Boijmans Van Beuningen

Foto: Peter Tijhuis

De tentoonstelling, onderdeel van de Cobra Kunstprijs Amstelveen,  The Soul in Limbo* is het eerste museale overzicht van het werk van Tee in Nederland. Aan de hand van de thema’s ‘Taal’, ‘Choreografie’ en ‘Occult Geometry’ wordt terug gekeken op de ontwikkelingen in haar werk van de afgelopen 10 jaar en worden nieuwe lijnen uitgelegd naar de toekomst van haar werk. In iedere sectie zijn elementen uit eerdere installaties van Tee ondergebracht, waaronder banieren, keramieken vazen, bollen en maskers, fotografie, sculpturen, gebreide vloervormen en diagrammen.

*De titel van de tentoonstelling is ontleend aan de uitspraak ‘I am the soul in limbo’, een uitspraak van de hoofdpersoon Nadja in de gelijknamige roman van André Breton.

De tentoonstelling The Soul in Limbo is het eerste museale overzicht van het werk van Jennifer Tee in Nederland.

Foto: Peter Tijhuis

Het werk van Jennifer Tee neemt zeer uiteenlopende vormen aan: van bijna onmogelijk te vervaardigen keramiek, tot hand gebreide vloerkleden. Van bamboebogen die in een fragiele balans zweven tot aan complexe performances. Samenwerkingen met anderen (kunstenaars, grafisch ontwerpers, choreografen) en de omgeving waarin een werk ontstaat spelen daarbij een belangrijke rol. Zo onderzoekt Tee op geheel eigentijdse wijze de veranderlijkheid en complexiteit van het culturen die voortdurend in elkaar overlopen. In haar werk probeert ze terugkerende thema’s binnen de westerse cultuur en kunstgeschiedenis te vangen, te reactiveren en te doordringen met oosterse filosofie.

Geschreven, gesproken en gezongen taal vormen een terugkerend aspect in een groot deel van Tee’s werk. De op taal gebaseerde performances maken dan ook een belangrijk deel uit van haar oeuvre. Tee’s interesse in geschreven taal mondde uit in een onderzoek naar Egyptische hiërogliefen tekens en Chinese kalligrafie – beiden vormen waarbij tekst en tekens verwantschap tonen met choreografie. In het verlengde hiervan hebben de performances zich steeds meer ontwikkeld tot speciaal ontworpen choreografieën.

Tijdens de tentoonstelling zijn een drietal nieuwe performances/choreografieën uitgevoerd. What Men Knew Nothing About, Concrete Interior (met Miri Lee) en The Oracle Club, a reading from Marcel Proust’s Swann’s Way.

Cobra en Politiek

vrijdag 23 apr 2021 t/m woensdag 24 nov 2021

Deel:

Kunstenaars van de Cobra-beweging uitten in hun kunst hun politieke opvattingen en gezamenlijke idealen. Dit wordt aan de hand van een aantal werken uit de museumcollectie getoond in Cobra en politiek. De tentoonstelling geeft een beeld van hoe er vanuit de Cobra-beweging gekeken werd naar kunst en de maatschappij en besteedt ook aandacht aan de politiek van de groep zelf. Wat betekende het bijvoorbeeld om als vrouwelijke kunstenaar in die tijd wel of geen deel uit te maken van deze groep?

Constant, Fauna, 1949 c/o Pictoright Amsterdam 2021

In 1948, kort na de Tweede Wereldoorlog, ontstond de Cobra-beweging uit de samenkomst van drie verschillende kunstenaarsgroepen uit drie landen: Denemarken, België en Nederland. De Deense experimentelen, die zich hadden verenigd in het tijdschrift Helhesten, dachten al in de jaren dertig na over de toekomstige maatschappij en de rol die kunst hierin kon spelen. De overkoepelende opvatting van de Deense groep, waarvan veel leden zich ook hadden aangesloten bij de communistische partij, was dan ook een verlangen naar een kunst die niet alleen vóór, maar ook dóór het volk gemaakt zou zijn. In België kwam in 1947 de Surrealistisch-Revolutionaire Beweging op als reactie op het surrealisme van de Franse grondlegger André Breton. Volgens de Belgen was dit surrealisme te weinig communistisch en revolutionair. Na de bevrijding kregen in Nederland veel kunstenaars, die tijdens de oorlog vaak nauwelijks kunst hadden kunnen maken, een enorme drang naar vrijheid. Veel van hen, op zoek naar een nieuwe kunsttaal in een kunstwereld waarin alles mogelijk leek, verenigden zich in de Experimentele Groep Holland.

Else Alfelt, Fjelde, 1948, c/o Pictoright Amsterdam 2021

Deze drie groepen hadden overkoepelende ideeën over wat kunst was en zou moeten zijn in de naoorlogse samenleving.  Kunst moest voor én door iedereen gemaakt worden. De Cobra-kunstenaars hoopten het elitaire van de kunst te kunnen wegnemen, zodat de creativiteit in alle mensen bevrijd zou kunnen worden. Kunst was voor hen niet een levenloos object in een museum, maar een plaats van verbondenheid tussen mensen, vooral degenen die door de kunstwereld buitengesloten werden. Deze opvattingen kwamen tot uiting in hun kunstwerken, bijvoorbeeld doordat zij inspiratie vonden in fantasie, dieren en kunstvormen die eerder ondergewaardeerd bleven, zoals niet-westerse kunst en kindertekeningen.

Henry Heerup, Zonder titel, 1932-1980, c/o Pictoright Amsterdam 2021

Hoewel vrijwel alle leden van de Cobra-groep zich in meer of mindere mate in de gedeelde opvattingen hebben herkend, waren het voornamelijk de theoretici van de groep, Asger Jorn, Christian Dotremont en Constant, die zich bezighielden met kunst- en maatschappijtheorieën. Cobra en politiek laat ook zien dat er kunstenaars waren die hier weinig mee van doen hadden, zoals Karel Appel.

De tentoonstelling is tegelijk met Frida Kahlo & Diego Rivera: A love Revolution in het museum te zien. In deze tentoonstellingen wordt de relatie tussen kunst en politiek aan de orde gesteld.

Activiteit/workshop
Familiespel

Nieuwe aanwinsten

dinsdag 8 dec 2020 t/m zondag 29 aug 2021

Deel:

Het Cobra Museum ontvangt vier werken van Corneille uit de kunstcollectie van ABN AMRO in bruikleen, te weten Intérieur (la journée commence en musique…) (1950), Le soleil est monté sur son vélocipede (1950), Tauromachie (1951) en Hivernage (1956). De 4 nieuwe aanwinsten zijn nu te zien.

Corneille, Intérieur (la journée commence en musique…), 1950, Collectie ABN AMRO. Fotograaf: Tom Haartsen, Ouderkerk a/d Amstel
Corneille, Le soleil est monté sur son vélocipede, 1950, Collectie ABN AMRO. Fotograaf: Tom Haartsen, Oudekerk a/d Amstel
Corneille, Hivernage, 1956, Collectie ABN AMRO. Fotograaf: Tom Haartsen, Ouderkerk a/d Amstel.
Corneille, Tauromachie, 1951, Collectie ABN AMRO. Fotograaf: Tom Haartsen, Oudekerk a/d Amstel

Nieuwe Nuances

vrijdag 12 jul 2019 t/m maandag 2 dec 2019

Deel:

Het Cobra Museum brengt in de zomer van 2019 een nuance aan in de kunstgeschiedenis. Met de tentoonstelling Nieuwe Nuances streeft het Cobra Museum ernaar het beeld van de Cobra-beweging als ‘mannenclub’ bij te stellen. Nieuwe Nuances toont het werk van acht vrouwelijke kunstenaars in en rondom Cobra. Sommige van hen gevierd kunstenaar, sommige van hen volledige vergeten.

Sonja Ferlov Mancoba, Zonder titel, 1960 bruikleen The Estate of Ferlov Mancoba

Terwijl een aantal mannelijke kunstenaars in de geschiedschrijving over Cobra altijd prominent figureert, staan de vrouwelijke kunstenaars die een bijdrage hebben geleverd meer op de achtergrond. In Nieuwe Nuances staat het werk van de volgende acht vrouwelijke kunstenaars centraal.

Onderdeel van Cobra
Sonja Ferlov Mancoba
(1911, Kopenhagen – 1984, Parijs) en Else Alfelt (1910, Kopenhagen – 1974, Kopenhagen) waren lid van Høst, een Deense kunstenaarsgroep die in 1948 onderdeel werd van Cobra. Ferlov Mancoba’s deelname aan de Cobra-beweging bleef relatief beperkt. Haar werk werd afgebeeld in het Cobra-tijdschrift en er werd ook een boekje aan haar gewijd in de reeks Bibliothèque de Cobra. Zij nam echter geen deel aan de grote tentoonstelling in Amsterdam in 1949 en die in Luik in 1951. In de hevige discussie die binnen de Deense kunstwereld woedde over abstractie versus spontaniteit heeft zij nooit partij willen kiezen. Dat is duidelijk terug te zien in haar eigen sculpturale oeuvre, waarin zowel het meer figuratieve masker, als sculpturen in organische abstracte vormen voorkomen. In 2019 wordt Ferlov Mancoba in het Statens Museum in Kopenhagen en het Centre Pompidou in Parijs geëerd met het grootste retrospectief tot nu toe, als “een van de sleutelfiguren uit het Deense modernisme”.

De kunstenaars van Cobra waren mannen en vrouwen. Toch zijn we de vrouwen een beetje vergeten. V.l.n.r. staand : Karel Appel en Tonie Sluyter. Zittend Corneille, Nellie Riemens, Constant, Else Alfelt, Shinkichi Tajiri en Jacques Doucet

Het werk van Else Alfelt, dat permanent vertegenwoordigd is in het Carl-Henning Pedersen & Else Alfelt Museum, is in Denemarken ook zeer bekend. In 1949 nam Alfelt deel aan de eerste grote Cobratentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam en ze was betrokken bij diverse Cobraevenementen. De dichter Edouard Jaguer, die zeer nauw betrokken was bij Cobra, zei eens over Alfelt in relatie tot Cobra: “ze is geen mak lammetje in het hol van de weerwolf.” Kenmerkend voor het oeuvre van Alfelt zijn haar schilderijen van geabstraheerde landschappen. Puntige bergen die tot hoog in de hemel rijken met erboven een priemende zon of golvende heuvels in zacht gekleurde, dynamische toetsen. Naar verluid was het werk van Alfelt volgens met name de Nederlandse Cobra-leden te abstract.

Ferdi, Mothers Invention, 1968 Bruikleen Museum het Valkhof

Een drievoudig leven
Ferdi (Ferdi Jansen, Arnhem, 1927 – Baarlo, 1969) vertrok in 1950 naar Parijs, waar ze tussen ’51 en ’52 les kreeg van de beeldhouwer Zadkine. Ze ontmoette in Parijs ook het Cobra-lid Shinkichi Tajiri (1923-2009), aan wie zij vroeg haar de lastechniek te leren. Hierin experimenteerde ze met metalen composities en sieraden. Ferdi maakte sieraden van gelast ijzer, een voor die met voor die tijd ongebruikelijke materiaal. Haar sieraden en andere objecten waren in eerste instantie geïnspireerd op de Cobra-beeldtaal, maar hun structuren werden vervolgens al snel ontleend aan haar interesse in insecten. Naar aanleiding van een bezoek aan Mexico maakte Ferdi vanaf 1965 monumentale bloemen en ‘hortisculpturen’, vaak bestaande uit kunstbont en schuimplastic. Deze werken kunnen niet los worden gezien van de strijd in de jaren 60 om meer seksuele gelijkheid en vrijheid voor de vrouw. De vrijgevochten Ferdi zag zichzelf echter niet als onderdeel van de feministische beweging. Ze leefde, zonder het gevoel als vrouw een mindere plaats te hebben, een “drievoudig leven” waarin ze gelijktijdig de rol van moeder, echtgenote en kunstenaar vervulde. Voor de pers was het destijds soms moeilijk om verder te kijken dan haar vrouw-zijn. In recensies werd ze in de eerste plaats beschreven in termen als moeder en vrouw, gekleed in laklaarzen en blonde pruiken. Toch wist Ferdi substantiële aandacht te vergaren voor haar werk. Aan haar carrière kwam een onverwacht einde door haar voortijdige overlijden. Haar werk bevindt zich nu in belangwekkende collecties zoals die van het Rijksmuseum.

Uit liefde voor haar man

Madeleine Szemere Kemeny, Femme et Oiseau (Vrouw en vogel) 1946. Collectie Karel van Stuijvenberg

De werkwijze van Madeleine Szemere Kemeny (1906, Boedapest – 1993, Zürich) is verwant aan die van andere Cobra-leden. Ze haalde, net als veel Cobra-kunstenaars, inspiratie uit het naïeve karakter van kindertekeningen en uit het werk van de Franse kunstenaar Jean Dubuffet. Ze nam in 1949 op uitnodiging van Cobraoprichter Corneille deel aan de tentoonstelling in Amsterdam en werd als volwaardig lid beschouwd, al was haar bijdrage vrij minimaal. Het oeuvre van Kemeny bestaat voornamelijk uit schilderijen en tekeningen in aardetinten van alledaagse taferelen met vrouwen en kinderen. Ondanks de kwaliteit van haar werk kende zij geen bloeiende kunstcarrière. In 1956 stopte ze met de kunst “uit liefde voor haar man” Zoltan Kemeny, eveneens kunstenaar en lid van Cobra. Ze zei hierover: “Het was noodzakelijk om als man geboren te zijn; als echtgenote kon ik niet constant concurreren met Zoltan.” Wel bleef ze altijd tekeningen maken. Na de dood van haar man pakt ze ook de schilderkunst weer op.

Lotti van der Gaag en Kees van Bohemen waarvan zij ‘uit liefde voor de kunst’ afscheid van zou nemen. 1952

Uit liefde voor de kunst
Lotti van der Gaag (1923, Den Haag – 1999, Nieuwegein) plaatste haar kunstenaarschap boven het maatschappelijke belang van het huwelijk. Ze weigerde te trouwen met de kunstenaar Kees van Bohemen. “Kees van Bohemen wilde met me trouwen, maar dan moest ik ophouden met werken. Dat vond ik onredelijk, daarom is het ook uitgegaan.” aldus Lotti van der Gaag.

Lotti van der Gaag is door verschillende autoriteiten uit de kunstwereld beschouwd als een van de experimentelen van Cobra. Dit vanwege de verwantschap in de manier van werken, maar ook omdat ze onderdeel uitmaakte van het kunstenaarsleven in het ateliercomplex in Parijs waar belangrijke Nederlandse Cobra-kunstenaars hun intrek hadden genomen. Zij nam echter geen deel aan de grote Cobra-tentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam in 1949 of aan andere Cobra-activiteiten. Een aantal Cobra-kunstenaars, zoals Corneille, bleef zich altijd hevig verzetten tegen het idee om Van der Gaag als onderdeel van Cobra te zien. Ze was immers niet betrokken geweest bij de oprichting, noch bij het tijdschrift of de bijeenkomsten. Het sculpturale werk van Van der Gaag bestaat vanaf de jaren 50 uit gewaagde, open bouwsels in klei en gips. De sculpturen nemen de vormen aan van fantasiewezens, geabstraheerde dieren en later geheel abstracte constructies.

Dora Tuynman, Compositie, 1960. Collectie Stedelijk Museum Schiedam.

Vergeten: Dora Tuynman en Anneliese Hager
Dora Tuynman
(1926, Montpellier – 1979, Deventer) nam net als Lotti van der Gaag volledig deel aan het leven aan de Rue Santeuil in Parijs waar ook Appel, Constant en Bram Bogart werkten. Haar eerste werk in Parijs is expressionistisch van aard. Vanaf 1954 wordt haar werk gewaagder. Deze ontwikkeling mondde in de jaren zestig uit in krachtige abstract-expressionistische werken. Ze was geen lid van Cobra en daar is ook nooit discussie over geweest. Haar schilderijen werden, net als het werk van Cobra-leden, wel als experimenteel beschreven en zijn ook regelmatig in verband gebracht met Cobra. In de loop van de jaren 50 en 60 kreeg Tuynman verschillende tentoonstellingen in Nederland en Parijs. Galeriehouder Iris Clert selecteerde haar werk voor de openingstentoonstelling van haar galerie, die al snel de ‘hotspot’ zou worden van de Parijse avant-garde – met kunstenaars als Yves Klein en Tinguely. Ondanks de overwegend positieve reacties die Tuynmans werk al sinds de jaren 50 ten deel vielen, werd het slecht verkocht. Eind 1962 vertrok ze definitief uit Parijs.

“Dora Tuynman kreeg steeds meer last van depressies en waanvoorstellingen. Zo vertelde ze haar familie almaar dat haar monumentale panelen, brede pastel-golven van abstracte bladeren en bloemkelken, gemaakt voor een kerk in Emmen, waren vernietigd. Niemand die haar nog geloofde. Toen de familie na haar dood in 1979 – ze maakte in Deventer een eind aan haar leven – een bezoek bracht aan die kerk in Emmen, bleek de belangrijkste opdracht die ze ooit kreeg inderdaad naar een vuilnisberg te zijn afgevoerd. Zo’n ongekende stompzinnigheid is voor elke kunstenaar een drama, laat staan voor ‘een elfje’ dat in een onwennige wereld weinig houvast vond.” (Marianne Vermeijden in de NRC op 16 november 1991).

Marta Hoepffner, Portrait of Anneliese Hager, 1953. Harvard Art Museums/Busch-Reisinger Museum, Gift of the German Friends of the Busch-Reisinger Museum, 2019.112

Anneliese Hager (Schneudemühl, tegenwoordig Piła, 1904 – 1997, Korbach) werd opgeleid als fotograaf in de jaren twintig van de vorige eeuw. Door haar kennismaking met het werk van de bekende kunstenaars Man Ray en László Moholy-Nagy begon ze midden jaren 30 met het maken van fotogrammen. In 1934 ontmoette ze Karl Otto Götz (1914-2017), met wie ze later trouwde. Samen met hem ondernam ze fotografische experimenten. De schaarste aan materiaal tijdens en na de Tweede Wereldoorlog was een stimulans voor Hagers creativiteit. In haar foto’s combineerde ze natuurlijke vormen met abstracte vormen met een scala aan technieken. In deze periode werkte Hager overdag als huisvrouw en ’s nachts als kunstenaar. In 1947 schrijft ze haar bekendste bundel Die Rote Uhr und andere Dichtungen, waarin haar fotogrammen ook opgenomen werden. Hager schreef regelmatig, en publiceerde onder meer in het tijdschrift Meta, een publicatie geredigeerd door haar man Götz. Hager en haar man Götz werden lid van Cobra. Haar bijdrage bleef echter beperkt tot een gedicht en twee foto’s in het Cobra-tijdschrift. Hagers fotografische werken zijn in de loop der tijd in de vergetelheid geraakt en amper te traceren.

Hennie Riemens met op de achtergrond Corneille

Ooggetuige van Cobra
Henny Riemens (1928, Amsterdam – 1992) begon haar opleiding als fotograaf eind jaren 40 in Amsterdam bij Frits Lemaire. Begin ‘48 leerde ze Corneille kennen. Met hem reisde ze naar Parijs en maakte daar foto’s die deels gebaseerd zijn op de Nederlandse traditie van documentaire fotografie, deels gevoed lijken door de tijdgeest en de denkwereld van haar omgeving. Als fotograaf nam Riemens actief deel aan de Cobra-beweging: ze legde een groot aantal belangrijke momenten vast en wordt ook wel de ‘ooggetuige van Cobra’ genoemd. Doordat Riemens deze historische momenten heeft vastgelegd, heeft ze bijgedragen aan het ontstaan van de zogenaamde Cobra-mythe, maar hebben haar andere verrichtingen als fotografe nauwelijks aandacht gekregen. In 1977 maakte ze de ludieke reisgids Neem nou Parijs, met foto’s van haar en tekst van Jacqueline Wesselius dat een ware cultstatus kreeg. De naam en het werk van Riemens werden echter niet erg bekend bij een groot publiek en dat is ook nu nog steeds het geval. In de publicaties die er zijn, wordt haar relatie met Corneille vaak op de voorgrond gezet.

Karel Appel 100 jaar

zondag 25 apr 2021 t/m zondag 24 okt 2021

Deel:

Op de 100ste verjaardag van Karel Appel (Amsterdam, 1921-Zürich, 2006) opent het museum een tentoonstelling met de mooiste werken van Karel Appel uit eigen collectie, aangevuld met een aantal bijzondere bruiklenen. Uiteraard vieren we die zondag zijn verjaardag met een feestelijk (online) programma.

Karel Appel, Vragende kinderen, 1947

Tot en met begin jaren 50 waren het kind en zijn onbevangen werkwijze twee belangrijke thema’s in zijn werk. Ongeveer vanaf 1954 gaat Appels uiteenzetting met de materie, met de verf zelf, een steeds belangrijkere rol spelen. De verf wordt steeds dikker en met grote expressieve gebaren op het doek aangebracht. Deze ontwikkeling in het werk van Appel wordt in twee hoofdstukken in beeld gebracht aan de hand van stukken uit de museumcollectie en een aantal bruiklenen uit een Belgische privécollectie die zelden of nooit in het Cobra Museum te zien zijn geweest.

Recordbedrag voor Karel Appel
In deze tentoonstelling zijn werken van Karel Appel te zien uit de periode 1947-1961. Uit deze periode stamt een van de belangrijkste aanwinsten in de geschiedenis van het museum: bijna 20 jaar geleden, in 2002, kocht het museum op de veiling het werk Vrouwen, kinderen, dieren uit 1951 voor een recordbedrag van 750.000 dollar.

Cobra-beweging en Appel
Karel Appel is een van de bekendste Nederlandse naoorlogse kunstenaars. Hij was medeoprichter van de invloedrijke Cobra-beweging (1948-1951), die alle traditionele regels in de schilderkunst overboord gooide. Voor velen staat Appels werk symbool voor deze beweging, die kleurrijke en spontane kunst voortbracht, en kinderen en fantasiewezens als belangrijke onderwerpen zag. Dit jaar zou hij 100 jaar geworden zijn, voor het Cobra Museum de aanleiding om speciale aandacht aan zijn werk te schenken.

Karel Appel, Untitled (Zonder titel), 1967, Collectie Cobra Museum voor Moderne Kunst Amstelveen / aangekocht met steun van de BankGiro Loterij

Rotzooien op hoog niveau
Karel Appel staat bekend om een aantal uitspraken die vaak te letterlijk werden genomen, zoals: ‘Ik rotzooi maar wat aan’. Intussen is duidelijk geworden dat hij niet zo onbesuisd te werk ging als deze en andere uitspraken van hem doen vermoeden. Met zijn persoonlijkheid, zijn gedurfde materiaalgebruik en zijn afwijzing van intellectuele theorieën, had Appel echter wel een sterke (beeldende) invloed op de andere Nederlandse Cobra-kunstenaars. In de pers en bij het publiek werd zijn werk in eerste instantie minder goed ontvangen. Naar aanleiding van de grote Cobra-tentoonstelling in 1949 in het Stedelijk Museum Amsterdam bijvoorbeeld, werd Appel in de pers een ‘onmachtige knoeier’ genoemd. Mede door het bekrompen klimaat in Nederland besloot hij in 1950 naar het wereldse Parijs te vertrekken.

Frida Kahlo & Diego Rivera: A Love Revolution

vrijdag 28 mei 2021 t/m zondag 3 okt 2021

Deel:

Het Cobra Museum voor Moderne Kunst toonde in 2021 voor het eerst in Nederland een bijzondere privécollectie met topkunst uit Mexico. Naast schilderijen van Frida Kahlo (Mexico, 1907-1954) en de andere Mexicaanse modernisten, was ook een selectie tekeningen en foto’s te zien. De tentoonstelling Frida Kahlo & Diego Rivera: A Love Revolution bood de kans om de wereld van de wereldberoemde Mexicaanse modernisten te ontdekken.

Frida Kahlo, Diego on my mind (Self-portrait as Tehuana), 1943 Courtesy of The Jacques and Natasha Gelman Collection of 20th Century Mexican Art and The Vergel Foundation/INBAL-Secretaría de Cultura. © 2021 Banco de Mexico Diego Rivera Frida Kahlo Museums Trust, Mexico DF c/o Pictoright Amsterdam 2021

De Jacques and Natasha Gelman Collection of Mexican Art – beheerd door de Vergel Foundation – is een prestigieuze collectie die voor het eerst in Amstelveen te zien is. Deze collectie is samen met de Dolores Olmedo collectie de belangrijkste verzameling van het werk van de wereldberoemde kunstenaar Frida Kahlo. In het najaar van 2021 is de Olmedo collectie te bewonderen in het Drents Museum.

Mexicaanse modernisten
Op thematische wijze wordt de bezoeker ondergedompeld in Mexicaanse sferen voor een kennismaking met Frida Kahlo, Diego Rivera en hun tijdgenoten. De kern van de tentoonstelling in het Cobra Museum voor Moderne Kunst bestaat uit drieëntwintig iconische werken van Kahlo, waaronder enkele van haar beroemdste zelfportretten. Een dertigtal sleutelwerken van haar man Diego Rivera en Mexicaanse tijdgenoten, zoals Lola Álvarez Bravo, María Izquierdo, David Alfaro Siqueiros en Rufino Tamayo illustreren de periode van artistieke vindingrijkheid in Mexico. Deze kunstenaars waren overtuigd van hun revolutionaire invloed op de samenleving. Historische foto’s tonen een glimp van belangrijke Mexicaanse culturele figuren, met name Kahlo en Rivera, en tonen hun onderscheidende persoonlijkheden.

“Het Cobra Museum speelt met deze tentoonstelling in op urgente thema’s als politiek en maatschappelijk engagement, vrije expressie, emancipatie en gender. Thema’s die in deze woelige tijden eens te meer in onze maatschappij leven. We hopen het publiek te inspireren in ons museum met het fascinerende werk van Kahlo en haar tijdgenoten.” Gastconservator Stefan van Raay.

Diego Rivera, Calla Lilly Vendor, 1943. Courtesy of The Jacques and Natasha Gelman Collection of 20th Century Mexican Art and The Vergel Foundation/INBAL-Secretaría de Cultura. © 2021 Banco de Mexico Diego Rivera Frida Kahlo Museums Trust, Mexico DF c/o Pictoright Amsterdam 2021

Jacques and Natasha Gelman
De Gelmans vormden hechte vriendschappen met veel van de kunstenaars die in deze tentoonstelling zijn opgenomen, vaak als beschermheren en promotors van hun carrière. De door hen verzamelde werken bieden een ongeëvenaarde kans om de chaotische en creatieve Mexicaanse kunstwereld van de eerste helft van de twintigste eeuw in al zijn complexiteit te ontdekken. Moderne Mexicaanse kunst zou een belangrijke invloed gaan uitoefenen op de moderne kunst en de impact ervan blijft vandaag de dag over de hele wereld voelbaar.

“We zijn enorm trots dat we deze internationale topcollectie naar Amstelveen hebben gehaald. Dit had niet gekund zonder de steun van onze partners, betrokken fondsen en particuliere steungevers. Ik hoop dat de prachtige kunstwerken het publiek hoop, inspiratie en kracht kunnen geven in deze moeilijke tijden.” Lillian Bóza, directeur Cobra Museum voor Moderne Kunst.

Frida Kahlo, The Love Embrace of the Universe, the Earth, Myself, Diego and Senor Xolotl, 1949 Courtesy of The Jacques and Natasha Gelman Collection of 20th Century Mexican Art and The Vergel Foundation/INBAL-Secretaría de Cultura. © 2021 Banco de Mexico Diego Rivera Frida Kahlo Museums Trust, Mexico DF c/o Pictoright Amsterdam 2021

Frida Kahlo: de grensverlegger
Frida Kahlo (Mexico, 1907-1954) is op dit moment wellicht de beroemdste vrouwelijke kunstenaar in de wereld. Kahlo was een van de dochters van een naar Mexico geëmigreerde Duitse fotograaf en een Mexicaanse moeder. Ze volgde als jonge vrouw kunstonderwijs, maar werd in 1925 op achttienjarige leeftijd ernstig gewond in een tramongeluk. De lichamelijke schade van dit ongeval zou haar voor de rest van haar leven achtervolgen. Soms wordt zij de selfie-queen van de twintigste eeuw genoemd, omdat ze vooral bekend is om haar zelfportretten. Kahlo was een radicale, getalenteerde, gehandicapte, bi-culturele en biseksuele vrouw wiens nalatenschap wereldwijd nog steeds velen inspireert.

Als student raakt Frida Kahlo betrokken bij de communistische partij en spreekt zich uit tegen fascisme en de klassenmaatschappij. Ze onderhoudt (buitenechtelijke) relaties met vrouwen en mannen in het katholieke Mexico. Ze heeft lak aan geldende schoonheidsidealen en benadrukt haar wenkbrauwen en gezichtsbeharing. Haar kleurrijke jurken zijn geïnspireerd op de klederdracht uit de isthmus van Tehuantepec in de deelstaat Oaxaca, een gebied waarin vrouwen het monopolie op het economische verkeer hebben. Kahlo schildert haar mentale en fysieke pijn, maar ook de ongemakken die alleen vrouwen ervaren, zoals miskramen: onderwerpen die aan het begin van de vorige eeuw niet in het openbaar besproken werden, laat staan geschilderd.

Bernard Silberstein, Frida Paints Self-Portrait while Diego Watches, 1940, The Jacques and Natasha Gelman Collection of Mexican Art © Courtesy of Throckmorton Fine Art, Inc

Frida Kahlo’s werk kreeg pas na haar overlijden de waardering die het verdient en ook haar status als feministische, vrijgevochten icoon die zich inzette voor de arbeidersklasse kwam pas later. Kahlo ging heel zelfbewust en uitgesproken om met haar meervoudige identiteit in haar leven en kunst. Ze past met haar leven en werk goed in het hedendaags feminisme, waarin speciale aandacht is voor intersectionaliteit: een opvatting waarbij wordt gepleit voor emancipatie op meer vlakken dan alleen gender.

Love story
In 1929 trouwde Frida Kahlo met een van de beroemdste Mexicaanse schilders, de muralist Diego Rivera. Rivera’s grootse persoonlijkheid, revolutionaire politiek en inspirerende muurschilderingen maakten hem tijdens zijn leven tot een beroemdheid. Zowel Kahlo als Rivera hadden buitenechtelijke relaties. De relatie tussen Kahlo en Rivera was intens en zij vonden elkaar, naast wederzijdse bewondering voor elkaars artistieke kwaliteiten, op vele terreinen: het communisme, de socialistische idealen van de Mexicaanse Revolutie (1910-1917) en de geboorte van een nationale Mexicaanse identiteit met passie voor de Mexicaanse culturen en geschiedenis vóór de Spaanse kolonisatie van het immense land in 1521. Samen vormden zij een intrigerend kunstenaarsechtpaar met een fascinerend oeuvre, gemaakt in een revolutionaire periode in de Mexicaanse geschiedenis.

Frida Kahlo, Self-Portrait with Monkeys, 1943. Courtesy of The Jacques and Natasha Gelman Collection of 20th Century Mexican Art and The Vergel Foundation/INBAL-Secretaría de Cultura. © 2021 Banco de Mexico Diego Rivera Frida Kahlo Museums Trust, Mexico DF c/o Pictoright Amsterdam 2021

Kijk de online tour door gastconservator Stefan van Raay of duik de diepte in met de talkshow.

Audiotour & publicatie
In de tentoonstelling was een gratis audiotour beschikbaar met bijdragen van verschillende makers en denkers, waaronder modejournalist Aynouk Tan, schrijver Maartje Wortel en feminist Anja Meulenbelt. In de museumwinkel is een vernieuwde heruitgave te koop van de populaire catalogus Frida Kahlo and Diego Rivera: from the Jacques and Natasha Gelman Collection en een special van Kunstschrift rondom kunstenaarskoppels.

Hybride programma
Het museum organiseerde een programma dat zowel online als offline was te beleven voor jong en oud, met diverse partners in Amstelveen en daarbuiten. Uiteraard binnen de toen geldende coronamaatregelen. Naast een webinar over de vercommercialisering van Frida Kahlo, presenteerde het museum een (online) curatorial tour en sloten we aan bij de 24Hrs Amstelveen in het laatste weekend van de tentoonstelling.

Meer Mexico
Dit jaar waren er in Amstelveen, in Leiden en in Assen mooie tentoonstellingen over Mexico te zien. Lees hier meer!

Meer in Amstelveen
We werkten met verschillende partners in onze omgeving samen om een mooi dagje uit voor het hele gezin te bieden.

Dankwoord
Wij danken voorzitter Robert Littman en conservator Magda Carranza de Akle van de Vergel Foundation voor hun onmisbare steun in dit project.

Activiteit/workshop
Lezing: identiteit als protest

Constant 101: The Future Can be Humane

vrijdag 5 nov 2021 t/m zondag 6 mrt 2022

Deel:

In 2021 is het 101 jaar geleden dat de kunstenaar Constant is geboren. Ter gelegenheid van dit jubileum lanceert Fondation Constant het grootschalige samenwerkingsproject Constant 101. Een scala aan musea, culturele instellingen en nieuwe makers vieren samen het gedachtegoed en erfenis van Constant. Binnen deze samenwerking organiseert het Cobra Museum voor Moderne Kunst een tentoonstelling, waarin naast kunstwerken van Constant ook nieuw werk van de hedendaagse kunstenaars Antonio Jose Guzman (1971) en Antonis Pittas (1973) wordt gepresenteerd.

Constant
Constant (Constant Nieuwenhuijs, 1920-2005) was naast kunstenaar tevens een van de intellectuele motoren achter de Cobra-beweging (1948-1951). Daarmee kan hij als een van de belangrijkste medeoprichters worden gezien. Hij heeft zich ontpopt als een kunstenaar die steeds weer nieuwe paden durfde in te slaan, uitdagende samenwerkingen niet schuwde en bovenal overtuigd was van de belangrijke rol die creativiteit en kunst spelen in onze samenleving.

Kunstenaar Antonis Pittas selecteert de werken van Constant die in deze tentoonstelling zijn te zien. Met deze selectie wil hij het beeld benadrukken van Constant als een kunstenaar met een onafgebroken geloof in een betere wereld, waarin collectiviteit, vrede en creativiteit de boventoon zouden voeren. De selectie van circa 40 schilderijen en werken op papier varieert van de kinderlijk aandoende werken uit de Cobra-tijd – waarin met regelmaat de vogel als symbool voor vrijheid terugkeert – tot werken waarin Constant verwijst naar omwenteling en zelfs revolutie. Naast zijn langlopende project New Babylon, waarin hij de samenleving van de toekomst verbeeldt, worden ook een aantal werken uit de periode ná New Babylon gepresenteerd. Het Cobra Museum besteedt hiermee voor het eerst aandacht aan deze latere periode uit Constants oeuvre. Het sluitstuk van de late werken is het olieverfschilderij Les expulsés dat Constant in 1999 schilderde naar aanleiding van de Kosovo-oorlog.

Constant, Les expulsés, 1999, Collectie Fondation Constant in langdurig bruikleen bij het Stedelijk Museum Schiedam. In installatie van Antonis Pittas, 2021. Foto: Peter Tijhuis

Nieuw werk van hedendaagse kunstenaars
Het museum heeft Antonio Jose Guzman en Antonis Pittas (beiden wonen en werken in Amsterdam) uitgenodigd om te reageren op Constants oeuvre en gedachtegoed. Deze internationaal gerenommeerde kunstenaars hebben speciaal voor de gelegenheid nieuw werk gemaakt.

Antonis Pittas
Naast de selectie werken van Constant bestaat de bijdrage van Antonis Pittas uit een ruimtelijke installatie. Hierin is opnieuw werk van Constant opgenomen, ditmaal met een nadruk op het thema van migratie, of de nomadische mens; een interesse die in het oeuvre van Constant al vroeg te zien is. Een deel van deze werken is in eerste instantie aan het oog onttrokken door middel van gordijnen waarop korte teksten zijn aangebracht. De teksten bestaan uit nieuwsfragmenten en uit teksten van Constant zelf, waarmee Pittas een directe, maar ook associatieve relatie legt tussen ons heden – waarin (onvrijwillige) migratie zo’n grote rol speelt – en de tijd waarin Constant leefde. Publieksmedewerkers van het Cobra Museum openen de gordijnen voor bezoekers en gaan met hen in gesprek.

Antonio Jose Guzman, Indigo Republic, 2021. Foto: Peter Tijhuis

Antonio Jose Guzman
De nomadische mens is ook een belangrijk thema in het oeuvre van Antonio Jose Guzman. Net als Pittas heeft hij bovendien een interesse in de geschiedenis van de moderne kunst. In een eerder project genaamd Piertopolis reageerde Guzman bijvoorbeeld op het New Babylon-project van Constant door de Homo Ludens als nomadische bevolking af te beelden die in deze toekomstige metropool zou wonen. Voor deze tentoonstelling creëert hij samen met textielontwerper en kunstenaar Iva Jankovic Indigo Republic, een serie nieuwe sculpturale figuren die deels verwijzen naar Constants New Babylon. De figuren dragen textiel met een abstract patroon dat gebaseerd is op Guzmans eigen DNA-sequentie. Aan de hand van deze sequentie heeft Guzman een genetische conceptuele kaart ontwikkeld die zichtbaar maakt dat zijn DNA het resultaat is van een route die door verschillende continenten loopt. Deze ‘kaart’ of ‘patroon’ vormt de basis voor een aantal van zijn multidisciplinaire projecten en ook voor het nieuwe werk in opdracht van het Cobra Museum.

Klik hier voor meer informatie over Constant 101 | On Our Means and Perspectives.

De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds, het publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed.

Clandestien: het lichaam centraal

zaterdag 16 okt 2021 t/m zondag 27 mrt 2022

Deel:

In de fototentoonstelling Clandestien staat het menselijk lichaam centraal. Circa honderd zwart-witfoto’s tonen een uitgesproken liefde voor het lichaam in al zijn verschijningen: perfectonvolmaakt, elegant, erotisch, zelfbewust of juist heel kwetsbaar. De werken zijn afkomstig uit de omvangrijke collectie van fotograaf en verzamelaar Pedro Slim (Beiroet, Libanon, 1950) en zijn voor het eerst in Nederland te zien.  

Clandestien toont fotografie van ongeveer 60 kunstenaars, waaronder Diane Arbus, Horst P. Horst, Arlene Gottfried, Graciela Iturbide, Robert Mapplethorpe, Diana Blok, Helmut Newton en Man Ray. Het gaat om originele afdrukken, hedendaagse prenten (o.a. zilver op gelatine, fotogravure), collages en fotomontages. Deze foto’s worden geplaatst in de context van het New York van de jaren ’70 – ’80, waar veel van deze foto’s zijn genomen.   

De fotocollectie van Pedro Slim neemt een unieke plek in binnen de fotografie. In 1985 begon Slim met het verzamelen van foto’s waarin het menselijk lichaam een centrale rol speelt. Met zijn collectie wijst Slim op de kracht van beelden en probeert hij de blauwdruk die voorschrijft wat vrouwelijk, mannelijk, androgyn of trans is, te transformeren en open te breken. De collectie van Pedro Slim bestaat uit meer dan 300 vintage prints en is zelden tentoongesteld.  

Ode aan diversiteit
De schoonheid van de foto’s ligt vooral in de persoonlijke expressie van de geportretteerde. De makers zoeken het buiten de geldende normen en schoonheidsidealen en doen een pleidooi om het lichaam in alle verschijningsvormen te waarderen. De foto’s zijn hiermee een ode aan diversiteit. Dit maakt ze ook voor vandaag de dag extra relevant.

Drie thema’s
In de tentoonstelling staan drie thema’s centraal. Het eerste deel van de tentoonstelling draait om schoonheidsidealen van vroeger en nu. De foto’s tonen een diversiteit aan lichaamstypen en nodigen uit om waardeoordelen als ‘mooi’ en ‘lelijk’ te ontstijgen. Het tweede deel toont fotografie van mensen die leven aan de randen van de samenleving; veel van de vastgelegde taferelen zijn rauwe scenes uit het dagelijks leven. De bezoeker ziet sekswerk, drugsgebruik en onzedelijkheid. Achter de uitdagende blikken en houdingen gaan pijnlijke verhalen schuil. In het derde deel staan foto’s centraal van Arlene Gottfried (1960-2017). Gottfried was gespecialiseerd in straatfotografie. Ze legde het leven vast in de minder gegoede buurten van New York. Tot haar thema’s behoorden gospel, schizofrenie, de Puerto Ricaanse gemeenschap, en de vrouwen in haar familie. Pedro Slim bezit meer dan twintig originele afdrukken van Gottfried. Hij is hiermee de belangrijkste verzamelaar van haar werk.  

Arlene Gottfried, Guy with Radio, East 7th Street, 1977, Pedro Slim Collectie

Over de verzamelaar
Fotograaf en verzamelaar Pedro Slim werd geboren in Beiroet, Libanon, in 1950. Hij studeerde architectuur en fotografie in Mexico en New York. Sinds het begin van de jaren negentig exposeert hij in diverse musea en galerieën. Zijn meest recente expositie vond plaats in 2017 in het Museo de Arte Moderno in Mexico-stad. Zijn passie voor fotografie bracht hem ertoe een verzameling te beginnen.  

Waarschuwing: deze expositie bevat expliciete beelden en is minder geschikt voor een jong publiek. 

This is Surrealism! The Boijmans Masterpieces

maandag 1 jun 2020 t/m zondag 27 sep 2020

Deel:

 

  • Surrealistische meesterwerken van Salvador Dalí, René Magritte, Man Ray, Marcel Duchamp, Eileen Agar e.a. uit de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen in de zomer van 2020 te zien in het Cobra Museum in Amstelveen
  • Verregaande samenwerking tussen het Cobra Museum en Museum Boijmans Van Beuningen maakt het mogelijk om in deze ‘corona tijd’ een toptentoonstelling te realiseren.
  • Ideale gelegenheid voor het Nederlandse museumpubliek om de surrealistische meesterwerken uit te zwaaien voor de start van een wereldreis.
Zaaloverzicht met Salvador Dali, Couple aux têtes pleines de nuages, 1936 Collectie Museum Boijmans Van Beuningen© Pictoright Amsterdam 2020. Foto: Peter Tijhuis.

Zonder mee-kijkers over de schouder, zijn veertig topstukken uit Boijmans’ surrealismecollectie vier maanden lang te bezoeken in het Cobra Museum in Amstelveen voordat ze op wereldreis gaan. Een uitzonderlijke samenwerking die in deze bevreemdende realiteit resulteert in een gedenkwaardige ontmoeting met Dalí, Magritte, Man Ray en Agar.

André Breton, Qu’est-ce que le surréalisme? 1934 met illustratie van René Magritte. Collectie Museum Boijmans Van Beuningen© Pictoright Amsterdam 2020

Qu’est-ce que le surréalisme? This is Surrealism!
In 1916 keert een groepje dichters en kunstenaars in Zürich zich tegen het academisme en alle gangbare opvattingen over cultuur. Hun ideeën worden razendsnel opgepikt door anderen en het duurt dan ook niet lang of de dadaïsten – zoals ze zichzelf noemen – opereren op internationale schaal. Ze maken ‘anti-kunst’ zoals lawaaiconcerten en nonsensgedichten. Hun opvattingen vormen de voedingsbodem waaruit het surrealisme in 1924 ontstaat. Veel dadaïsten sluiten zich later dan ook bij de Parijse surrealisten rond André Breton aan. In plaats van een eigen overkoepelende stijl te ontwikkelen, streven de kunstenaars een nieuw soort schoonheid na die zij vinden in hun dromen, het toeval en het onderbewuste. Ze hopen de kunst daarmee blijvend te vernieuwen en een poëtische schok te veroorzaken.

Interim-directeur Stefan van Raay van het Cobra Museum: “We zijn trots dat het Cobra Museum in Amstelveen de komende vier maanden diverse wereldvermaarde surrealisme topstukken uit de collectie van het Boijmans kan tonen. Een prachtig voorbeeld van noodzakelijke en collegiale samenwerking tussen Nederlandse musea in deze uitdagende periode.”

Directeur van Museum Boijmans Van Beuningen, Sjarel Ex: “Wij vinden het bijzonder fijn dat het, ondanks de coronapandemie, met veel enthousiasme en inspanning toch is gelukt om tezamen een speciale tentoonstelling neer te zetten, waar bezoekers van het Cobra Museum kennis kunnen maken met onze hoogstaande surrealismecollectie uit Rotterdam en de rest van de wereld.”

Het surrealisme in 9 thema’s
In reactie op de gruwelijkheden die de Eerste Wereldoorlog heeft veroorzaakt, verwerpen de surrealisten de ratio en alles wat gangbaar is (zoals de Cobra beweging om diezelfde reden dat na de Tweede wereldoorlog deed). In plaats daarvan willen ze kunst maken die tegendraads, irrationeel en choquerend is. Om dit te bereiken bedenken ze allerlei spelletjes en technieken die het toeval stimuleren en blazen bestaande methoden als collage nieuw leven in. Met name Max Ernst is heel bedreven in de collages en inspireert andere kunstenaars, onder wie Joseph Cornell, tot het maken van soortgelijke wonderlijke voorstellingen en collages.

Max Ernst, Le couple 1923 Collectie Museum Boijmans Van Beuningen© Pictoright Amsterdam 2020
Man Ray, Lenigme dÍsidore Ducasse 1920 Collectie Museum Boijmans Van Beuningen© Pictoright Amsterdam 2020

In 1869 verschijnt het gewelddadige en niets verhullende prozawerk Les Chants de Maldoror van de Comte de Lautréamont – een pseudoniem van de Franse schrijver Isidore Ducasse. Een zin uit dit werk spreekt de surrealisten met name aan: ‘Mooi… als de toevallige ontmoeting van een naaimachine en een paraplu op een ontleedtafel’. Zij zijn er namelijk van overtuigd dat tegengestelde elementen samen een nieuw soort schoonheid kunnen veroorzaken. De vreemde, irrationele zinnen spreken de Surrealisten aan: ze vormen een inspiratiebron voor veel van hun werken waarin het toeval en contrasterende elementen centraal staan. Het op This is Surrealism! getoonde raadselachtige ingepakte object van Man Ray ‘Lenigme dÍsidore Ducasse uit 1920 verwijst hier naar.

Zaaloverzicht met Salvador Dalí, Vénus de Milo aux tiroirs, 1936 Collectie Museum Boijmans Van Beuningen © Pictoright Amsterdam 2020. Foto: Peter Tijhuis

Aan het eind van de jaren 20 lanceert Salvador Dalí een nieuwe techniek waarvoor het paranoïde denken als uitgangspunt dient: de paranoïde-kritische methode. Hiermee bedoelt hij dat er een eindeloze reeks interpretaties op gang kan worden gebracht bij het zien van een enkele afbeelding. Zo kan Dalí, die zelf last heeft van waanbeelden, zijn hallucinaties omzetten in iets productiefs. Bovendien is hij van mening dat hij met deze techniek een alternatief kan bieden voor het automatisme en de droom als inspiratiebron die naar zijn idee hebben geleid tot voorspelbare, stereotype beelden.
Erotiek en begeerte behoren in het surrealisme tot de belangrijkste thema’s. De surrealisten zijn er in navolging van de Weense psychiater Sigmund Freud van overtuigd dat de mens wordt beheerst door onbewuste, driftmatige impulsen. Deze kunnen zich in verhulde vorm manifesteren in bijvoorbeeld dromen en versprekingen. Aan het begin van de jaren 30 komt het accent op surrealistische objecten te liggen. De objecten die Dalí voorstelt zijn vaak seksueel geladen.

René Magritte, La reproduction interdite, 1937 Collectie Museum Boijmans Van Beuningen© Pictoright Amsterdam 2020

In het surrealisme worden alledaagse voorwerpen ingezet om ongewone situaties te creëren en René Magritte is hier een meester in. Magritte wordt niet direct opgenomen in de surrealistische beweging. Niet alleen zijn maatpak en bolhoed wijken af van hetgeen in die kringen gangbaar is, ook hanteert hij geen automatische technieken en beeldt hij geen dromen op zijn doeken af. In plaats daarvan begint hij schilderijen te maken over bijvoorbeeld de relatie tussen woorden en beelden. In veel van zijn werken vermengt Magritte de realiteit met het denkbeeldige en voorziet deze van een poëtische titel. Het hiernaast getoonde werk ‘La reproduction interdite (verboden af te beelden)’ uit 1937 is het door de geschiedenis ook vermengd met de realiteit. Hoewel het ‘Verboden af te beelden’ heet, is het wellicht het meest bekende en vaakst afgebeelde en gereproduceerde werk van René Magritte.

Binnen het surrealisme kunnen kunstwerken alle vormen aannemen en zowel figuratief als abstract zijn. In veel werken is er zelfs sprake van een combinatie van beide. Zo spat de zittende figuur op Eileen Agar’s monumentale schilderij ‘Seated Figure’ uiteen in geometrische en florale patronen, vlakken en lijnen. Andere kunstenaars, onder wie Paul Delvaux en Carel Willink, roepen met hun schilderijen een wereld op die zowel herkenbaar als onwerkelijk is. Alle geschilderde elementen – skeletten, naakten en ruïnes – zijn ontleend aan de realiteit, alleen hun samenkomst is opmerkelijk.

Paul_Delvaux_La_Ville_rouge_1944Collectie Museum Boijmans Van Beuningen© Pictoright Amsterdam 2020

De collectie surrealisten van Museum Boijmans Van Beuningen
Alle werken uit deze tentoonstelling zijn afkomstig uit de unieke en wereldberoemde collectie surrealisme van Museum Boijmans Van Beuningen. Deze is bijeengebracht vanaf de jaren 60. In de aanloop naar de Dalí-tentoonstelling, die Museum Boijmans Van Beuningen in 1970-1971 organiseert, maakt conservator Renilde Hammacher-Van den Brande kennis met een rijke Britse dichter: Edward James. In de jaren 30 is hij de belangrijkste mecenas van Salvador Dalí en heeft zodoende een grote hoeveelheid topstukken van hem vergaard. Wanneer James hoort dat Hammacher de eerste Europese overzichtstentoonstelling over Dalí organiseert, is hij bereid om zeer veel kunstwerken uit zijn collectie uit te lenen. Mede door het succes van de tentoonstelling besluiten James en het bestuur van zijn stichting na afloop om diverse stukken in langdurig bruikleen aan het museum te geven. Uiteindelijk worden maar liefst veertien schilderijen en gouaches van Dalí en René Magritte door het museum gekocht. Deze werken vormen nu het hart van de unieke surrealisme verzameling van het Rotterdamse museum. Deze collectie surrealisten zal de komende jaren een reis maken over de wereld en in Nederland terugkeren in het volledig gerenoveerde Museum Boijmans Van Beuningen.

Meer surrealistische kunstwerken ontdekken?
Bent u na het zien van ‘This is Surrealism!’ nieuwsgierig geworden naar de stukken die wij vanwege alle coronamaatregelen niet aan u hebben kunnen laten zien? Koop dan de rijkgeïllustreerde bestandscatalogus ‘Een droomcollectie. Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen’ in de museumwinkel van het Cobra Museum of via de Boijmans webshop (€ 34,95).

Polke x Blaudzun

zaterdag 14 dec 2019 t/m zondag 15 mrt 2020

Deel:

Het Cobra Museum heeft zanger en componist Blaudzun de vraag gesteld of hij een zoektocht wil ondernemen naar ‘Muziek van onbekende herkomst’, geïnspireerd op Sigmar Polke’s serie Musik ungeklärter Herkunft uit 1996.

De tentoonstelling Polke vs Blaudzun, muziek van onbekende herkomst is te zien tot en met 5 april en een nieuwe publicatie Blaudzun, Musik ungeklärter Herkunft (original soundtrack) met kunst van sigmar Polke, de muziek van Blaudzun op vinyl en een essay van Sacha Bronwasser is te koop in de winkel van het museum.

Sigmar Polke, Musik Ungeklärter Herkunft. 1996 © 2019 Pictoright Amsterdam

Sigmar Polke
De Duitse schilder Sigmar Polke (1941 – 2010) is een van de meest invloedrijke kunstenaars van de 20e eeuw. Zijn kapitalistisch-realistische kunstwerken vormen een belangrijk moment in de naoorlogse Duitse schilderkunst. Met zijn stijl nam Polke de consumptie- en mediawereld op de korrel. Naast een schilder die continu de grenzen van de schilderkunst opzocht, was hij een experimenteel fotograaf en filmer, grafisch ontwerper en chemicus. De open en onderzoekende instelling die Polke vertoonde, reikt verder dan zijn gevarieerde keuze van beelden en materialen. Ook in zijn onderwerpkeuze combineerde hij losjes afbeeldingen uit oude boeken met actuele tijdschriften en reclame-uitingen uit de consumptiemaatschappij. In 1994 ontving Polke in Nederland de Erasmusprijs voor zijn oeuvre.

In 1995 werd Polke uitgenodigd een serie schilderijen te maken voor het IFA Institut fur Auslandsbeziehungen. Na een eerste treffen met de kunstenaar lukte het curator Götz Adriani wekenlang niet meer Polke te pakken te krijgen. Toen hij uiteindelijk in december 1995 in Polkes atelier in Keulen op bezoek kon gaan, bleek dat de destijds 64-jarige kunstenaar intussen als een razende aan de slag was geweest. Uit een ‘fascinerende overvloedigheid’, aldus de verraste opdrachtgever, werd gezamenlijk een serie van 40 stukken gekozen. Dat was de serie Musik ungeklärter Herkunft (1996). De serie gouaches reist sindsdien de wereld over en is nu voor het eerst te zien met een speciaal gecomponeerde muzikale score van Blaudzun.

Blaudzun aan het werk in zijn studio aan Polke vs Blaudzun september 2019

Blaudzun        
Blaudzun is in tien jaar tijd een gevestigde naam geworden in de Nederlandse en Europese muziekwereld. Met diverse albums en tours weet hij een groot en divers publiek te bereiken, met muziek die hij zelf componeert, speelt en produceert. Blaudzun heeft een unieke, confronterende stem die soms beklemmend klinkt dan weer hoopvol of strijdlustig. Hij is bekend om zijn diverse en experimentele muzikale activiteiten en samenwerkingen. Daarbij is het hem gelukt om als artiest binnen de krachtvelden van de industrie onafhankelijk te blijven. Eén keer eerder componeerde Blaudzun muziek bij beeldende kunst (Korenveld met maaier van Vincent van Gogh) onder de noemer HATY HATY, in samenwerking met producer David Douglas.

Blaudzun is in tien jaar tijd een gevestigde naam geworden in de Nederlandse en Europese muziekwereld. Met diverse albums en tours weet hij een groot en divers publiek te bereiken, met muziek die hij zelf componeert, speelt en produceert. Blaudzun heeft een unieke, confronterende stem die soms beklemmend klinkt dan weer hoopvol of strijdlustig. Hij is bekend om zijn diverse en experimentele muzikale activiteiten en samenwerkingen. Daarbij is het hem gelukt om als artiest binnen de krachtvelden van de industrie onafhankelijk te blijven. Eén keer eerder componeerde Blaudzun muziek bij beeldende kunst (Korenveld met maaier van Vincent van Gogh) onder de noemer HATY HATY, in samenwerking met producer David Douglas.

Blaudzun door fotograaf Isolde Woudstra, geinspireerd op het werk Schwarz mit guten Errinerungen van Sigmar Polke

Polke vs Blaudzun. Muziek van onbekende herkomst
Het project Sigmar Polke vs Blaudzun: Muziek van onbekende herkomst is een mooi voorbeeld van hoe het Cobra Museum de bestaande moderne beeldende kunst in de traditie van de Cobra beweging (niet-hiërarchisch en materiaal-experimenteel) van een nieuwe dynamiek voorziet door er een hedendaagse maker aan te koppelen. Blaudzun kreeg alle vrijheid om zijn zoektocht als een muzikaal experiment aan te vangen. Hij koos 9 werken die hij voorzag van een muzikale soundtrack. Samen vormen de composities een ‘score’ die gekoppeld is aan 9 individuele werken, maar die ook als een gesamtkunstwerk gehoord en bekeken kunnen worden. De opnameperiode, aan het einde van de zomer, bracht hem naar studio’s in Nederland, Duitsland en de Verenigde Staten. In het museum is de muziek in een speciale 3D audio opstelling (11.1 surround) te beluisteren. De mix voor deze audio opstelling maakte Blaudzun met Grammy-genomineerde Ronald Prent in de Valhalla Studio’s in New York.

Tentoonstellingspublicatie met kunst van Sigmar Polke, muziek op vinyl door Blaudzun en een essay van Sacha Bronwasser

Publicatie: Blaudzun Musik ungeklärter Herkunft (original Soundtrack): Beeld en geluid samengebracht
Het Cobra Museum voor Moderne Kunst geeft in samenwerking met Octobre en het Duitse label Glitterhouse Blaudzun, Musik ungeklärter Herkunft (original Soundtrack) een publicatie uit. Deze verschijnt op 13 december. De publicatie bevat negen losse kunstwerken van Sigmar Polke, een essay door Sacha Bronwasser en de muziek van Blaudzun op vinyl. Deze wordt in een eenmalige editie van 620 exemplaren uitgegeven. Daarnaast zijn er dertig gesigneerde artist edition’s met een genummerde fotoprint van Blaudzun gemaakt door fotograaf Isolde Woudstra en een slipcase voorzien van handtekening van Blaudzun. Deze unieke artist edition is enkel te verkrijgen in de winkel van het Cobra Museum.

De limited edition wordt verkocht in onze museumwinkel. Daarnaast kan de publicatie worden opgestuurd indien u niet in de gelegenheid bent om langs te komen in onze museumwinkel. Stuur een mail naar verkoopfacturen@cobra-museum.nl en vermeld “Publicatie Polke vs Blaudzun” in de titelbalk. Vergeet niet uw naam, telefoonnummer en bezorg- en factuuradres op te geven. De limited edition heeft een oplage van 620 exemplaren en kost €30. De zeldzame artist edition heeft een oplage van slechts 30 stuks en is te koop voor €75. De verzendkosten bedragen €8,50.