- Voor het eerst: een groot retrospectief van Eugène Brands, met meer dan honderd werken
- Brands creëerde een rijk en breed oeuvre rondom diverse thema’s als de kindertekening, het ‘panta rhei’-principe en het universum
- Brands was de initiator van de eerste, roemruchte CoBrA-tentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam in 1949
In 2018 was Eugène Brands: van huiskamer tot heelal in het Cobra Museum te zien. Het omvangrijke overzicht – met meer dan honderd werken – is een reis langs de diverse periodes van Brands’ oeuvre, beginnend in zijn huiskamer en eindigend in het heelal. Daarbij komen onder meer aan bod: Brands’ surrealistische werk uit de jaren ’40, de CoBrA-periode, de kinderlijke figuratie van de jaren ’50, en zijn abstracte werk rond zowel aardse als kosmische thema’s.
Eugène Brands trok zich het liefst terug in de vertrouwde omgeving van zijn atelier aan huis. Hier creëerde hij zijn eigen microkosmos waarbinnen hij zich omringde met zijn belangrijkste inspiratiebronnen, waaronder wereldmuziek, etnografica en kennis over het heelal. Vanuit deze huiselijke omgeving reflecteerde Brands – aan de hand van zijn werk – op de macrokosmos en de daaraan gerelateerde existentiële vragen over het bestaan.
Brands was slechts een korte tijd betrokken bij CoBrA. In zijn CoBrA-periode liet Brands de surrealistische elementen in zijn werk achter zich en schilderde hij in een vrije, (lyrisch-)abstracte stijl. Het vervaardigen van gouaches en grote olieverfdoeken wisselde hij af met het maken van ‘reliëfs’ van beschilderd hout en gevonden materialen. Zijn interesse in volkskunst en in het surrealisme deelde hij met de andere CoBrA-leden.
Geïnspireerd door zijn CoBrA-periode en zijn dochtertje Eugénie, die rond deze tijd begon met tekenen, begon Brands in 1951 met het maken van figuratief werk met een opvallend kinderlijke beeldtaal. Het was de kinderlijke argeloosheid in kindertekeningen die hem aansprak, maar ook het vreemde en het soms onheilspellende. Hij verlangde ernaar om zich op zo’n zelfde onbevangen manier uit te drukken.
Brands raakte halverwege jaren 60 geïnspireerd door het landschap, de natuur en het mysterie daarvan. Vanuit deze onderwerpen in zijn schilderkunst wist hij ook zijn daarnaast lang bestaande fascinatie voor de kosmos, de planeten en sterren weer opnieuw een plek in zijn oeuvre te geven. Het ‘panta rhei’-principe van de Griekse filosoof Heraclitus stond hierbij centraal: oftewel het idee dat alles stroomt, alles beweegt en alles oneindig is. Dat resulteerde onder meer in grote, abstracte werken die meer ruimte gaven voor existentiële overdenkingen.
De tentoonstelling Eugène Brands: van huiskamer tot heelal is samengesteld door het Cobra Museum in samenwerking met Eugénie Brands en de Stichting Eugène Brands. Er zijn bruiklenen van onder meer Christian Ouwens Collectie, T.S. Okker, en de Collectie Kok – van den Leuvert.
Deze en andere collectioneurs staan centraal in het door de stichting Eugènie Brands en auteur Ruud Lapré geïnitieerde en door 99 Uitgevers/Publishers uitgegeven boek: 10 x verzameld. Het boek wordt op de dag van de tentoonstellingsopening gepresenteerd, op 19 januari in het Cobra Museum. Het boek is onder meer te koop in de winkel van het Cobra Museum.
In de pers:
‘Alle lagen van Brands’, in Het Parool. Artikel over Eugène Brands en de expositie. Zie Blendle.
‘Eerste retrospectief an Cobra-schilder Eugène Brands. Artikel over de expositie/interview met dochter Eugénie Brands, in de Telegraaf. Zie Blendle.
‘Nevelsluier’. In De Groene Amsterdammer. Artikel over de expositie. Lees op de site van het tijdschrift of via Blendle.