Afgelopen zaterdag is Nederlands kunstenares Jacqueline de Jong (85) overleden.
De Jong was belangrijk voor de Cobra-beweging en heeft meerdere keren met haar kunstwerken in Museum Cobra gehangen.
Over Jacqueline de Jong
Jacqueline de Jong wordt in 1939 in Hengelo geboren als dochter van liberaal Joods kunstverzamelaarspaar Hans en Alice de Jong. In 1942 vluchten De Jong en haar moeder ontvluchtten in 1942 de oorlog en eindigen in Zürich. Als ze in 1946 terugkeren naar Amsterdam moet De Jong opnieuw Nederlands leren. Al vanaf jong leeftijd borrelt er bij Jacqueline de Jong een sterke drang tot beeldende expressie. Dankzij haar vader kan ze als 18-jarige in Parijs een stage lopen bij modehuis Dior. Als hij daar vervolgens een werk van Asger Jorn wilt kopen, nodigt hij De Jong uit om met hem mee te komen naar Jorn’s adres in de Rue du Tage. Jorn zou later van grote schilderkunstige invloed zijn op De Jong. Haar werk wordt dan ook al snel vergeleken met de Cobra beweging. Zo schreef prof. dr. H.L.C. Jaffé in zijn begeleidende tekst bij de Galerie Krikhaar expositie van De Jong in 1965 ‘Het driftige schrift, het hijgende ritme, de warme, soms smeulende kleur moge dan herinneren aan Cobra, toch heeft dit werk een eigen karakter. De romantische geest, die in deze doeken gestalte heeft aangenomen, is immers niet zozeer een antwoord op de verwording van de hedendaagse maatschappij, als wel een persoonlijke getuigenis van een “condition humaine”, waarin medelijden, bittere teleurstelling en hoop samenklinken.’
Een jaar na de vluchtige ontmoeting met Jorn treffen ze elkaar in Londen voor een lunch. Daar verklaart Jorn haar impulsief de liefde en doet haar een aanzoek. Dat wijst De Jong af maar het paar begint wel aan een liefdesrelatie die een decennium zou gaan duren. In het begin is deze relatie geheim, gezien het leeftijdsverschil van 25 jaar, naast het feit dat Jorn nog steeds getrouwd is en kinderen heeft.
Willem Sandberg neemt haar aan als wetenschappelijk assistent voor de afdeling Toegepast Kunst in het Stedelijk Museum te Amsterdam. Dit ondanks het gebrek aan enige kunsthistorische achtergrond. Jorn introduceert haar tot de Gruppe Spur, de Duitse tak van de radicaal linkse beweging situationist international. Nadat de de facto leider van de groep, Guy Debord, haar in 1962 uit de beweging zet, richt ze haar eigen tijdschrift The Situationist Times op. Het blad volgde de kritische principes die aan de basis lagen van de situationists internationale, terwijl de beweging zelf steeds meer trekken van een totalitair regime kreeg. In 1968 marcheert de Jong mee in het Parijse studentenprotest en zet haar studio in als printer voor posters.
Pasteuze abstracties domineren haar vroege oeuvre maar naar mate de jaren verstrijken worden haar werken figuratiever. Haar werk is uitgesproken, kleurrijk, vaak met een humoristische draai en politiek onderlegt.
Situationisten
Een revolutionaire groep avant-garde kunstenaars, schrijvers en dichters richt in 1957 in Italië de beweging Situationistische internationale (S.I.) op, die tot 1972 heeft bestaan. Hier sluit zich een aantal kunstenaars op aan, zoals Jorn, Constant en de Jong.
Kunstwerken van Jacqueline de Jong in de tentoonstelling Grenzeloos & Vrij in Museum Cobra